www.komputerownik.pun.pl

Microsoft Windows XP (nazwa robocza Whistler) – wersja systemu operacyjnego Windows z rodziny Microsoft Windows NT (oparty na jądrze NT) firmy Microsoft, wydana oficjalnie 25 października 2001. Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa eXPerience[1], czyli doświadczenie, doznanie. Windows XP jest oficjalnym następcą systemu Windows Milenium Edition.

Cechy systemu
Windows XP jest udaną próbą stworzenia jednolitej linii systemów Windows. Wcześniej Microsoft rozwijał dwie linie produktów: jedną dla użytkowników domowych, a drugą do zastosowań zaawansowanych (linia NT). Pociągnęło to za sobą brak kompatybilności z wieloma aplikacjami DOS-owymi.

System opiera się na kodzie NT z dodanym nowym GUI Luna zawierającym wiele nowości i usprawnień. Ponadto, zawiera zintegrowaną zaporę sieciową. Zapora sieciowa obecna w Windows XP jest prostym filtrem pakietów, który jest domyślnie aktywny po zainstalowaniu systemu z dodatkiem Service Pack 2 (bez tego dodatku zapora jest aktywowana dopiero po skonfigurowaniu sieci). Świadczy to o tym, że firma Microsoft przywiązuje coraz więcej znaczenia do bezpieczeństwa swoich produktów.

System wyposażono w przeglądarkę Internet Explorer 6 i odtwarzacz multimedialny Windows Media Player 9. Dodano także funkcję pulpitu zdalnego, dzięki któremu możliwa jest wygodna, zdalna pomoc innemu użytkownikowi. Dodanie tych aplikacji do systemu pociągnęło za sobą dalsze oskarżenie w kierunku firmy Microsoft o praktyki monopolistyczne.

Kontrowersje i sprzeciwy obrońców prywatności budziło także zintegrowanie z systemem usługi .NET Passport.

Po raz pierwszy w historii systemów Microsoft Windows została wprowadzona do systemu aktywacja mająca zapobiegać piractwu. Jeżeli użytkownik nie aktywuje produktu w 30-dniowym okresie, przy każdym następnym zalogowaniu jedyną dopuszczalną operacją, na jaką system pozwoli będzie aktywacja produktu. Po dokonaniu aktywacji przywrócona zostanie pełna funkcjonalność systemu Windows XP. Zabezpieczenie to zostało jednak szybko złamane przez piratów.

Windows XP obsługuje systemy plików NTFS i FAT32

Nowe funkcje systemu

    * Nagrywanie dysków CD – System potrafi w prosty sposób nagrywać płyty CD za pomocą wbudowanego programu nagrywającego.
    * Nowe menu Start – Menu zawiera w pierwszej kolejności najczęściej używane programy, co większości użytkowników ułatwia i przyspiesza pracę.
    * Łatwy dla użytkownika interfejs – Dzięki opcji grupowania programów na pasku zadań nie powstaje bałagan związany z otwarciem dużej ilości programów. System został także zaopatrzony w funkcję automatycznego oczyszczania pulpitu, która przenosi do osobnego folderu skróty z pulpitu, które nie były używane przez ostatnie 60 dni.
    * Technologia ClearType® – To technologia pozwalająca na podwyższenie jakości i wygładzenie tekstu na ekranach LCD
    * Inteligentne oszczędzanie energii – Ta funkcja przydaje się użytkownikom laptopów. Dzięki monitorowaniu przez system stanu baterii, system może zachować wyniki pracy zanim stan baterii się wyczerpie i zamknąć system bez szkody dla użytkownika i komputera. Po załadowaniu baterii system rozpoczyna pracę od tego momentu, gdy został on zahibernowany.
    * Przełączanie użytkownika – Przydatne, gdy z komputera korzysta kilka osób. Gdy jeden użytkownik pracuje, a drugi chce zdobyć dostęp do spersonalizowanych danych na swoim profilu, można przełączyć użytkownika pozostawiając jego profil w takim stanie, w jakim został on zachowany, po czym do niego powrócić po skończeniu pracy przez drugiego użytkownika.

Edycje systemu

Istnieją dwie główne wersje:

    * Home Edition – wersja dla użytkowników domowych
    * Professional – wersja dla firm i komputerów przenośnych, zawierająca m.in. obsługę wielu procesorów oraz mechanizm uwierzytelnienia sieciowego.

W listopadzie 2002 Microsoft opublikował dwie nowe wersje XP, przeznaczone dla konkretnych zastosowań:

    * Windows XP Media Center Edition – wersja dla komputerów HP Media Center Computer, niektórych komputerów w sieci sklepów Vobis, Alienware Navigator oraz Optimus. Wersja ta jest dostarczana tylko i wyłącznie z tymi komputerami i nie można jej kupić w sklepie.
    * Windows XP Tablet PC Edition – wersja dla urządzeń typu Tablet PC.

Pod koniec roku 2004 Microsoft wydał kolejną wersję tego systemu:

    * Windows XP Media Center Edition 2005 – podobna do swojego poprzednika, jednak posiadająca nowe opcje, design oraz kompozycję – Energy Blue, wykorzystującą nowy schemat kolorów Royale.
    * W niektórych krajach, takich jak Rosja czy Indie, Microsoft wprowadził nową edycję systemu Windows – Starter Edition
    * Zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej udostępniona została edycja pozbawiona 186 plików, w tym programu Windows Media Player (a co za tym idzie – możliwości odtwarzania multimediów bez instalacji dodatkowego oprogramowania). Komisja nie zgodziła się na proponowaną przez Microsoft nazwę Windows XP Reduced Media Edition i wybrała Windows XP N spośród pozostałych nazw zaproponowanych przez koncern. Microsoft twierdzi, że nazwa taka może zdezorientować klientów, ale ostatecznie zatwierdził ją. System ten jest dostępny tylko w Europie.

Windows XP jest dostępny w wersjach na platformy sprzętowe x86, ia64 i AMD64.

Wymagania sprzętowe wg producenta
Minimalne     Zalecane
Procesor Pentium/AMD 233 MHz lub szybszy     Procesor Pentium/AMD 300 MHz lub szybszy
64 MB Pamięci RAM     128 MB Pamięci RAM lub więcej
1,5 GB wolnego miejsca na dysku     2 GB wolnego miejsca lub więcej na dysku
Super VGA (800x600)     Adapter wideo i monitor o wyższej rozdzielczości.
Napęd CD-ROM (tylko dla wersji pudełkowej)     Napęd CD-ROM lub DVD-ROM
Klawiatura     Klawiatura oraz urządzenie wskazujące (np. mysz)

Dodatki Service Pack

Service Pack 1

Service Pack 1 (SP1) dla Windows XP został wydany 9 września 2002 roku. Najbardziej oczekiwanymi zmianami była obsługa USB 2.0 oraz dodanie możliwości ustawiania dostępu dla programów (Określ dostęp do programów i ich ustawienia domyślne w aplecie Panelu sterowania Dodaj lub usuń programy), która pozwala na wyłączenie lub włączenie dostępu dla domyślnych aplikacji z różnych dziedzin, na przykład przeglądania stron internetowych, rozmowy poprzez komunikatory, itp.

Obsługa dysków twardych została poprawiona poprzez dodanie obsługi standardu LBA-48, co pozwoliło na zwiększenie obsługiwanej pojemności dysków twardych ponad 128 GB.

Następnie Microsoft wydał Service Pack 1a, aby usunąć wirtualną maszynę Java, z powodu przegranej sprawy sądowej z firmą Sun Microsystems. Oprócz jej usunięcia nie wprowadzono żadnych zmian w porównaniu z pierwszą wersją pakietu.

Service Pack 1 pozwalał także na instalację dysków Serial-ATA już podczas instalacji systemu z krążka oraz zablokował dwa najczęściej używane numery seryjne używane w Windows XP Professional do ominięcia aktywacji systemu

Service Pack 2

Service Pack 2 (SP2) został wydany 6 sierpnia 2004 roku i wniósł do Windowsa XP bardzo wiele zmian. Są to m.in.:

    * Centrum zabezpieczeń systemu Windows – nowe okno w systemie zbierające informacje na temat bezpieczeństwa komputera, czyli sprawność zapory internetowej, stan Aktualizacji Automatycznych oraz Programu antywirusowego.
    * Funkcja blokowania wyskakujących okienek – funkcja pozwalająca na blokowanie wyskakujących okien w programie Internet Explorer.
    * Nowa zapora systemu Windows – inteligentnie blokuje potencjalnie niebezpieczne formanty ActiveX, niebezpieczne programy komunikujące się z internetem oraz inne niebezpieczne dla komputera elementy.
    * Technologia NoExecute – programowa implementacja sprzętowej technologii Data Execution Prevention zapobiegająca uruchamianiu kodów programów umieszczonych w obszarze pamięci tylko dla danych. Ma pomagać w likwidowaniu zagrożeń wirusowych.

Ten dodatek serwisowy wzbudził dużo kontrowersji wśród użytkowników, ponieważ spore zmiany nastawione na bezpieczeństwo spowodowały kłopoty z aplikacjami, które zakładały mniejsze restrykcje ze strony systemu operacyjnego. Dlatego też Microsoft zdecydował się wydać katalog programów które działać będą, bądź nie. Aktualnie wszystkie najpopularniejsze programy (a także większość tych mniej popularnych) posiada już darmowe poprawki, które eliminują wszelkie problemy z ich działaniem pod Windows XP z Service Pack 2. Poprawki te są dostępne do pobrania ze strony producenta danego programu, najczęściej jako jego najnowsza wersja. Kolejną kontrowersją, jest to, że Windows XP nie pozwoli na zainstalowanie sterowników karty dźwiękowej, bez uprzedniego zainstalowania SP2.

Service Pack 3

W lutym 2005 roku Mike Nash z Microsoftu został zapytany, czy będzie wydany Service Pack 3 dla Windows XP. Microsoft poinformował, że Service Pack 3 pierwotnie miał się pojawić w maju 2007 roku, jednak przełożono premierę na rok 2008[3] z powodu skupienia się Microsoft nad Windows Vista i Office 2007, czyli dwoma flagowymi produktami firmy. W nowym dodatku aktualizującym dodano kilka interesujących elementów, m.in.: uaktualnienie konsoli przystawek MMC 3.0, nowy sposób aktywacji systemu, dostęp do nowych sterowników, oraz zwiększenie wydajności systemu.[4]. Do dodatku nie została dołączona nowa wersja przeglądarki Internet Explorer, ani odtwarzacza Windows Media Player. Jest to ostatni taki zbiór poprawek dla mającej już 6 lat tej edycji systemu operacyjnego Windows. Service Pack 3 ukazał się dnia 29.04.2008. Wkrótce po premierze 29.04.2008 Service Pack 3 został wycofany z Windows Update oraz Microsoft Download Center, jednakże mimo to można pobrać go z serwerów Microsoftu. Wycofanie zostało spowodowane problemem we współpracy Windows XP SP3 z Dynamics Retail Management System. Ten sam błąd odkryto też w SP1 dla Windows Vista, nie wpłynie to jednak na dostępność tego zbioru poprawek.[5][6]

Krytyka
    Artykuł wymaga poszerzenia.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, czego brakuje i uzupełnij braki, jeśli to możliwe.

Interfejs użytkownika, a wydajność

Krytycy twierdzili, że domyślny interfejs użytkownika systemu Windows XP (Luna) dodaje wizualnego bałaganu, zabiera miejsce na ekranie i działa wolniej, jednocześnie oferując nowe funkcje.
Wsparcie techniczne

Wsparcie techniczne dla Windows XP bez dodatków Service Pack skończyło się 30 września 2004[8], a dla systemów z dodatkami Service Pack 1 i 1a zakończyło się 10 października 2006[9][10]. Wsparcie techniczne dla systemu z dodatkiem Service Pack 2 zakończy się 13 lipca 2010. Microsoft poinformował oficjalnie klientów i partnerów o utrzymaniu wsparcia technicznego dla systemu Windows XP do kwietnia 2014 roku.

Następcy systemu Windows XP

Następcą systemu Windows XP przeznaczonym do zastosowań domowych jest Windows Vista Home Basic i Windows Vista Home Premium a profesjonalnych to Microsoft Windows Vista Business oraz Microsoft Windows Vista Ultimate. Kolejną wersją nad którą trwają prace jest Windows Seven (dawniej znany jako Blackcomb, Vienna). Najprawdopodobniej powstanie do 2010 roku[12] Na systemie Windows XP jest także oparty Windows Server 2003.